De basis 4
De vier basis karakteridealen zijn belangrijk omdat ze bij elk ander doel nodig zijn:
- Verstandigheid of wijsheidWijsheid of levenswijsheid is de kunst om in alle levensomstandigheden juist te oordelen en te handelen. Je kan naar wijsheid groeien met geduld en oefening. Wijsheid betekent een leven lang leren. Als je wijsheid zoekt, krijg je zicht op je dagelijks handelen. Wijsheid dient naast je eigen belang ook dat van je medemens. Wijsheid maakt je gelukkig, dankbaar, vriendelijk en je wordt niet (meer) geplaagd door onvervulde verlangens, je hebt een goed geweten en je bent niet bang voor de dood. Wijsheid is een van de vier basis idealen en heeft iedereen in meer of mindere mate (nodig). Wijsheid wordt vaak gezien als een mengeling van mededogen en kennis. Kennis en mededogen geven je de mogelijkheid om dingen te zien zoals ze werkelijk zijn; om voor het welzijn wat je koestert, te zorgen en te handelen.
- RechtvaardigheidRechtvaardigheid is als je krijgt wat je toekomt op basis van je bedoelingen, inspanningen of andere invloeden op je omgeving. Het spreekwoord luidt: Wie goed doet, goed ontmoet. Rechtvaardigheid is een van de vier basis idealen en heeft iedereen in meer of mindere mate (nodig). Je probeert iedereen rechtvaardig en gelijk te behandelen, waarbij je vooringenomenheid en vooroordelen vermijdt. Je weet dat volmaakte rechtvaardigheid niet mogelijk is. Je lost problemen op met aan beide kanten winnaars. Je accepteert geen respectloos gedrag, leugens of gedraai. Soms kom je door deze opstelling alleen te staan; moed is dan noodzakelijk om door te gaan.
- Matigheid of zelfbeheersingMatigheid is het creëren van een gezonde balans in je leven tussen werk en ontspanning, rust en beweging, welvaart en welzijn. Matiging moet je verlangens in toom houden om te hebben (hebzucht), om macht uit te oefenen (heerszucht) en om te onderscheiden (eerzucht). Je gebruikt je zelfdiscipline om de leiding over je leven en je tijd te nemen. Bij matiging erken je dat te veel van iets goeds, slecht is. Het helpt je tegen verslavende verlangens.
We leven in een consumptie- (en productie-) cultuur. Dit betekent niet alleen dat we veel consumeren, het betekent ook dat we onszelf als consument zijn gaan zien. Als we iets niet kunnen of niet hebben, schaffen we het aan en pluggen het in, het liefst zonder al te veel moeite en een beetje snel. Bij ons eigen leven en ons karakter werkt het vaak (meestal) niet op deze manier. Matigheid vergt langdurige oefening. Ons leven en ons karakter zijn geen machines waar je een stukje in kunt pluggen (een stukje tijdsmanagement bijvoorbeeld) maar vormen een ingewikkeld geheel. Regelmatig zal het in levenskunst niet om meer gaan, maar juist om minder, om matiging, om het afleren van gewoonten. Matigheid is een van de vier basis idealen en heeft iedereen in meer of mindere mate (nodig). - MoedMoed is het vermogen te doen waar je tegenop ziet. Omdat je weet dat je daar uiteindelijk beter van wordt. Moed is, net zoals discipline, makkelijker op te brengen als je een duidelijk doel voor ogen hebt. Moed is niet de afwezigheid van angst. Het is de bewuste keuze bij een actie die nodig is.
Bij moed erken je onzekerheid, maar je volhardt vanwege je overtuiging. Moed bied je aandacht en zelfbeheersing zodat je je competenties kan aanspreken om je uitdagingen aan te gaan. Moed is ook je morele kracht bij het nemen van beslissingen. Moed is een van de vier basis idealen en heeft iedereen in meer of mindere mate (nodig).
Bijvoorbeeld het karakterideaal vriendelijkheid is niet goed uit te voeren als je:
- op onverstandige wijze vriendelijk zou zijn,
- op onrechtvaardige wijze vriendelijk zou zijn,
- geen maat houdt in je vriendelijkheid,
- niet de moed hebt om ook vriendelijk te zijn als dat gevaar oplevert.
Dit voorbeeld geldt voor alle doelen.